Υποβολή εισηγήσεων από το ΙΜΜΕ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τη νομοθετική πρωτοβουλία για την Διαφύλαξη της Ελευθερίας και Πολυφωνίας στα Μέσα Ενημέρωσης του 2022
3 Μαρτίου, 2022Banning Russia Today and Sputnik in Europe is a bad idea
18 Απριλίου, 2022
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν διεξάγεται μόνο στο πεδίο των μαχών. Η εισβολή του Πούτιν στη γειτονική του χώρα έχει φέρει τα πάνω κάτω στο θέμα της ενημέρωσης, διότι, παράλληλα με τις συγκρούσεις στο πεδίο των μαχών, διεξάγεται στο παρασκήνιο και ένας ψηφιακός πόλεμος υπηρετώντας την προπαγάνδα της κάθε πλευράς. Στην εποχή της μετα-αλήθειας, κανείς δεν διστάζει να διαστρεβλώσει τα γεγονότα και να προωθήσει τα δικά του συμφέροντα, σε σημείο που ανατρέπεται η πραγματικότητα και κυριαρχεί μια εντελώς πλαστή εκδοχή των δεδομένων. Με άλλα λόγια, «Fake it until you break it»!
Ο όρος μετά–αλήθεια (post truth) είχε χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά το 1992, αλλά η χρήση του αυξήθηκε κατά 2.000% το 2016, λόγω Τραμπ και Μπρέξιτ. Σε αυτό βοήθησε η αύξηση του λαϊκισμού και η ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Πλέον, η πληροφορία διαχέεται με ταχύτητα φωτός. Το ίδιο και η παραπληροφόρηση. Ολοι έχουν τους δικούς τους μηχανισμούς για διαστρέβλωση της αλήθειας. Η ερμηνεία και ανάλυσή της έχει τη σημασία.
Δύσκολο να αποφανθείς για την αλήθεια όταν, για το ίδιο γεγονός, η μία πλευρά μιλά για γενοκτονία και η άλλη για προβοκάτσια. Η Ουκρανία, για παράδειγμα, υποστηρίζει πως την Τετάρτη 9 Μαρτίου η Ρωσία εξαπέλυσε αεροπορική επίθεση και έπληξε μαιευτήριο στη Μαριούπολη. Συγκλονιστικές σκηνές με ασθενείς που μεταφέρονται με φορεία έξω από το κτήριο προβλήθηκαν ανά τον κόσμο… Η Μόσχα, όμως, απέρριψε την κατηγορία. Αναφέρθηκε σε κατασκευασμένο βίντεο που περιείχε παλαιότερες σκηνές με στόχο τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Ο ίδιος ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι πρόκειται για fake news, ότι το κτήριο είχε εκκενωθεί από ασθενείς και προσωπικό εδώ και καιρό και είχε γίνει άντρο του τάγματος του Αζόφ. Από την άλλη, Ρώσος στρατιωτικός διέψευσε κατηγορηματικά την πληροφορία για επίθεση και είπε ότι δεν έγινε καν βομβαρδισμός στην περιοχή! Ωστόσο, Ουκρανός γιατρός δήλωσε πρόσφατα ότι η έγκυος, βαριά τραυματισμένη, μεταφέρθηκε με φορείο σε άλλο νοσοκομείο, όπου το παιδί γεννήθηκε νεκρό, ενώ υπέκυψε και ίδια στο μοιραίο.
Όλες αυτές οι αντικρουόμενες πληροφορίες, βεβαίως, δημιουργούν σύγχυση, με αποτέλεσμα να μην ξέρεις πραγματικά τι γίνεται και πού βρίσκεται η αλήθεια.
Το BBC, που άλλοι το εκτιμούν και το θεωρούν αντικειμενικό, ενώ πολλοί άλλοι το αμφισβητούν, έκανε στην προκειμένη περίπτωση ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ, εξευτελίζοντας την προπαγάνδα της Δύσης με τα fake news για την Ουκρανία. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση της Βρετανίας δεν είχε πρόβλημα να γελοιοποιήσει ακόμη και Βρετανούς πολιτικούς προκειμένου να υπερασπιστεί την αλήθεια.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το BBC, ένα βίντεο που έδωσαν στη δημοσιότητα δύο Βρετανοί βουλευτές και το οποίο δείχνει, δήθεν, κατοίκους του Κιέβου να ρίχνουν βόμβες μολότωφ εναντίον των εισβολέων, είναι στην πραγματικότητα από το 2014, σε μία διαδήλωση εναντίον του τότε Προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς!
Κάποιες σκηνές είναι τόσο χαρακτηριστικές που δεν ξεχνιούνται για όσους τις έχουν ήδη καταγράψει στη μνήμη τους. Για παράδειγμα, η σκηνή με ένα ξανθό κορίτσι που φωνάζει σε έναν ένοπλο Ρώσο στρατιώτη «Go back to your country», δεν είναι τίποτα άλλο από την Παλαιστίνια, Αχμέτ Ταμίμι, που απευθύνεται σε έναν Ισραηλινό στρατιώτη μετά τη σύλληψη του αδελφού της! Το κορίτσι φορά καλοκαιρινά ρούχα, ο ήλιος λάμπει και γύρω είναι έρημος! Όμως, το βίντεο αυτό έχει καταγράψει 12 εκατομμύρια προβολές στο TikTok και σχεδόν ένα εκατομμύριο προβολές στο Twitter προτού το αποσύρει!
Να μην πούμε ακόμη για το κλιπ βιντεοπαιχνιδιού με κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους που έγινε και αυτό viral! Και τον Ζελένσκι να πρωταγωνιστεί στα παιχνίδια Μάρβελ, υποβιβάζοντας έτσι τη σημασία μίας εισβολής και ενός πολέμου που προκαλεί τόσο πόνο και αιματοχυσία.
Στο μεταξύ, το Facebook ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο καταπολέμησης της ρωσικής προπαγάνδας κατά του Κιέβου κατέβασε πρόσφατα ψεύτικα προφίλ που δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη ώστε να φαίνονται αληθινά. Πίσω από τα ανύπαρκτα αυτά πρόσωπα, σύμφωνα και με τον αμερικανικό ειδησεογραφικό οργανισμό NBC, βρίσκεται η Μόσχα στοχεύοντας τους Ουκρανούς με άρθρα εναντίον του Ζελένσκι.
Το Facebook ανακοίνωσε ότι επιτρέπει τη ρητορική μίσους στην Ουκρανία εναντίον των Ρώσων, ακόμη και των ηγετών τους. Απαράδεκτη ενέργεια. Απαράδεκτη είναι, βεβαίως, και η απόφαση των Βρυξελλών να αναστείλουν τη λειτουργία ρωσικών Μέσων Ενημέρωσης, όπως το Russia Today και το Sputnik γιατί αφήνει τους πολίτες έρμαιο της δυτικής προπαγάνδας. Δεν ξέρω αν μέχρι να το διαβάσετε αυτό έχουν αλλάξει οι αποφάσεις. Δεν μπορείς να έχεις μονόπλευρη ενημέρωση και να μιλάς για δημοκρατία και ελευθερία. Χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν στήσει ολόκληρους μηχανισμούς για προπαγάνδα. Είναι δουλειά των δημοσιογράφων να επισημαίνουν και να επικρίνουν την απάτη και το ψέμα, από όποια πλευρά και αν προέρχεται.
*Δημοσιογράφου, μέλους του ΔΣ του ΙΜΜΕ
